Nederlandse titel proefschrift De voedingstoestand van kinderen met kanker; prevalentie, oorzaken en gevolgen van een slechte voedingstoestand
Engelse titel proefschrift Nutritional status in children with cancer; prevalence, related factors, and consequences of malnutrition
Promovendus Brinksma, Aeltsje
Gepromoveerde is verpleegkundige (geweest)
Universiteit Rijksuniversiteit Groningen
Datum promotie 01/10/2014
Promotores Prof. dr. P.F. Roodbol, prof. dr. R. Sanderman, prof. dr. E.S.J.M. de Bont & prof. dr. W.J.E. Tissing
Abstract (Engels)

Malnutrition has serious consequences for children with cancer
During treatment, children with cancer are not only confronted with undernutrition but also with overweight. Malnutrition (undernutrition or overweight) has substantial implications for both survival rates and quality of life. Children suffering weight loss have an higher risk of infections, and undernourished children have lower survival rates. Overweight during treatment can be the result of too long or too much tube feeding and low levels of physical activity.
Children with cancer nearly always have problems with eating – many of them eat too little because they have no appetite or they are feeling too ill. Other children have a voracious appetite due to the dexamethasone and want to eat all day long. Some children lose a lot of weight and become undernourished while others get fatter.
The problems are thus very diverse. The ‘Pediatric Cancer and Nutrition (Pecannut) Study’ investigated the nutritional status of children with cancer and examined the factors that influence weight loss or gain, as well as the consequences of malnutrition. With over 130 respondents, it is one of the largest studies in this field.
The Pecannut study revealed that more children than previously thought have a poor nutritional status at diagnosis because it is often not known that the children have been losing weight. After treatment starts, 35% of the children suffer serious weight loss and 17% have a muscle mass that is too low. However, weight and fat mass increase during treatment and the number of children with overweight doubles. The most important causes of this increase are tube feeding and low levels of physical activity.
The research also reveals that children with cancer do not need more energy but rather less as they are much less active than usual.
The Pecannut study shows that malnutrition in children with cancer has serious consequences for their chances of survival and their quality of life. Children suffering weight loss have an higher risk of infections, and undernourished children have lower survival rates. In addition, both undernourished and overweight children have a poorer quality of life than children with a healthy nutritional status.
The study indicates that the problems with nutritional status among children with cancer are very diverse and that the consequences of malnutrition can be serious. The advice for care providers is to ensure adequate nutritional support, to stop tube feeding in good time and to encourage physical activity from the start of treatment.
Based on the results of her research, the Paediatric Oncology department of the UMCG has initiated follow-up research where care providers develop programmes in collaboration with children and parents designed to improve dietary intake and to stimulate physical activity. The results will be evaluated in further research.

Abstract (Nederlands)

Slechte voedingstoestand leidt tot ernstige gevolgen bij kinderen met kanker
Kinderen met kanker hebben tijdens hun behandeling met ondervoeding te maken, maar ook met overgewicht. Slechte voedingstoestand leidt bij hen tot ernstige gevolgen voor hun overlevingskansen en kwaliteit van leven. Kinderen met gewichtsverlies hebben een hogere kans op infecties en ondervoede kinderen hebben slechtere overlevingskansen. Het overgewicht tijdens de behandeling komt door te veel of te lang sondevoeding en te weinig bewegen.
Bij kinderen met kanker levert het eten vrijwel altijd problemen op: veel kinderen eten weinig omdat het eten niet smaakt of omdat ze zich te ziek voelen. Andere kinderen hebben juist veel trek door de dexamethason en willen het liefst de hele dag eten. Sommige kinderen vallen heel erg af en raken ondervoed terwijl andere kinderen juist dikker worden. De problematiek is duidelijk divers. De ‘Pediatric Cancer and Nutrition (Pecannut) Studie’ onderzocht de voedingstoestand bij kinderen met kanker en keek naar de factoren die van invloed zijn op gewichtsverlies of gewichtstoename en naar de consequenties van een slechte voedingstoestand. Met ruim 130 respondenten is het één van de grootste studies op dit gebied.
Uit het onderzoek blijkt dat bij diagnose meer kinderen een slechte voedingstoestand hebben dan tot nu toe gedacht omdat vaak niet bekend is dat kinderen afgevallen zijn. Na het starten van de behandeling heeft 35% van de kinderen ernstig gewichtsverlies en heeft 17% een te lage spiermassa. In de loop van de behandeling nemen echter gewicht en vetmassa toe en verdubbelt het aantal kinderen met overgewicht. De belangrijkste oorzaken voor deze toename zijn het toedienen van sondevoeding en te weinig bewegen. Uit het onderzoek blijkt verder dat kinderen met kanker niet meer maar juist minder energie nodig hebben omdat ze weinig actief zijn.
De Pecannut studie laat zien dat een slechte voedingstoestand bij kinderen met kanker ernstige gevolgen heeft voor hun overlevingskansen en kwaliteit van leven. Kinderen met gewichtsverlies hebben een hogere kans op infecties en ondervoede kinderen hebben slechtere overlevingskansen. Bovendien ervaren zowel ondervoede kinderen als kinderen met overgewicht een slechtere kwaliteit van leven dan de kinderen in een goede voedingstoestand.
Het onderzoek toont aan dat bij kinderen met kanker de problematiek rondom de voedingstoestand divers is en dat de gevolgen van een slechte voedingstoestand ernstig zijn. Het advies aan behandelaars luidt dan ook te zorgen voor goede voeding, tijdig te stoppen met sondevoeding en vanaf het begin van de behandeling beweging te stimuleren. Op basis van de resultaten van dit onderzoek is de afdeling Kinderoncologie van het UMCG vervolgonderzoek gestart waarin hulpverleners samen met kinderen en ouders programma’s ontwikkelen gericht op adequaat eten en bewegen. De resultaten zullen in vervolgonderzoek geëvalueerd worden.

Proefschrift downloaden (Engels) Thesis-A.Brinksma.pdf